Gạo Thơm Lài có nguồn gốc từ giống gạo RVT do Phó thủ tướng Nguyễn Công Tạn và cộng sự nhập nội tuyển chọn kỹ càng. Hiện nay, gạo lài được trồng nhiều ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Gạo cho năng suất cao với hàm lượng dinh dưỡng dồi dào. Gạo Thơm Lài cho cơm dẻo, mềm, ngọt cơm, có mùi thơm nhẹ như hoa lài, rất dễ chịu.
Mùa vụ gieo trồng: Thường bắt đầu từ tháng 12 đến tháng 1 (vụ Đông Xuân), hoặc tháng 5 đến tháng 6 (vụ Mùa).
Thời gian thu hoạch: Khoảng 4 – 5 tháng sau khi gieo trồng.
Sản lượng: Sản lượng trung bình khoảng 5 – 6 tấn/ha.
Điều kiện trồng: Nhiệt độ thích hợp từ 25-30°C, độ pH của đất từ 5.5-6.5 và cần lượng nước tưới đều trong suốt quá trình sinh trưởng.
Dưới đây là quy trình về cách trồng và thu hoạch
Bước 1: Chọn giống và chuẩn bị đất
Chọn giống:
Việc chọn giống là bước rất quan trọng để đảm bảo chất lượng cây trồng. Đặc điểm giống lúa này là hạt có màu trắng trong đều, đẹp mắt, dài hạt. Hạt giống cần phải được chọn lọc kỹ càng, sạch bệnh và có tỷ lệ nảy mầm cao.
Chuẩn bị đất:
Trước khi gieo trồng, cần chuẩn bị đất thật kỹ. Cày, bừa đất để làm tơi xốp và thông thoáng, giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ. Đất cần được kiểm tra độ pH, thường là từ 5.5 đến 6.5, và cần thoát nước tốt để tránh tình trạng ngập úng. Ngoài ra, cần dọn sạch cỏ dại, tạp chất có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Bước 2: Gieo mạ
Ủ giống:
Trước khi gieo giống xuống đất, hạt giống cần được ngâm trong nước sạch khoảng 24 giờ để nảy mầm. Sau đó, gieo giống vào vườn ươm để mạ phát triển.
Gieo mạ:
Mạ có thể gieo theo phương pháp truyền thống hoặc gieo trong khay tùy theo điều kiện. Nếu gieo trong khay, cần chuẩn bị khay gieo hạt, sau đó trải lớp đất mỏng lên và gieo đều hạt giống. Mạ sẽ được giữ ẩm và chăm sóc trong khoảng 15-20 ngày cho đến khi mạ có chiều cao từ 10-15 cm, sẵn sàng được chuyển ra ruộng.
Bước 3: Cấy mạ
Khi mạ đủ độ cao và cứng cáp, người nông dân sẽ thực hiện cấy mạ vào ruộng. Tùy vào điều kiện ruộng, có thể cấy mạ theo hàng hoặc theo mảnh.
Cách cấy:
- Cấy theo hàng: Mỗi mạ sẽ được cấy cách nhau khoảng 20-25 cm, với khoảng cách giữa các hàng là 25-30 cm.
- Cấy theo mảnh: Mạ được cấy thành từng cụm với khoảng cách chặt chẽ, giúp tiết kiệm đất và cung cấp đủ không gian cho cây phát triển.
Bước 4: Chăm sóc trong suốt quá trình sinh trưởng
Tưới nước:
Gạo thơm lài cần có độ ẩm cao trong suốt quá trình phát triển. Trong giai đoạn đầu, cần duy trì mực nước trên mặt ruộng từ 3-5 cm. Khi cây bắt đầu trổ bông, cần giảm mực nước xuống để tránh ngập úng, đồng thời giúp cây lúa trưởng thành, phát triển tốt.
Bón phân:
Bón phân đúng và đủ là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao năng suất và chất lượng gạo. Phân bón cần được chia thành 3 đợt:
- Đợt 1: Bón phân lót khi cấy mạ, giúp cây lúa có đủ dinh dưỡng khi mới cấy.
- Đợt 2: Bón phân thúc lần 1 sau khi lúa đã mọc khoảng 15-20 ngày.
- Đợt 3: Bón phân thúc lần 2 khi lúa bắt đầu phân nhánh và chuẩn bị trổ bông.
Phòng trừ sâu bệnh:
Cần thường xuyên kiểm tra ruộng để phát hiện sâu bệnh kịp thời. Các loại sâu bệnh phổ biến có thể ảnh hưởng đến lúa thơm lài bao gồm rầy nâu, bệnh đạo ôn, sâu đục thân, và một số loại nấm bệnh. Nông dân có thể sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc hóa học để phòng ngừa.
Bước 5: Thu hoạch
Thời điểm thu hoạch:
Lúa gạo thơm lài thường chín vào khoảng 4-5 tháng sau khi gieo trồng. Thời điểm thu hoạch tốt nhất là khi hạt lúa chín vàng, vỏ hạt chắc, không còn màu xanh và hạt có độ ẩm dưới 20%. Để kiểm tra, có thể bóp thử hạt lúa; nếu hạt không bị vỡ, chứng tỏ đã chín.
Phương pháp thu hoạch:
Lúa có thể thu hoạch bằng tay hoặc bằng máy. Với phương pháp thủ công, người nông dân dùng liềm cắt từng cây lúa, bó lại thành từng bó nhỏ rồi chuyển vào nơi phơi khô. Nếu sử dụng máy thu hoạch, máy sẽ cắt, gom lúa, và tách hạt trực tiếp.
Bước 6: Sơ chế và bảo quản
Sơ chế:
Sau khi thu hoạch, lúa cần được đưa về nhà máy chế biến để tách vỏ. Quá trình này bao gồm việc làm sạch lúa, loại bỏ bụi bẩn, tạp chất và hạt kém chất lượng. Sau đó, lúa sẽ được xay thành gạo và có thể tiến hành phơi hoặc sấy khô để giảm độ ẩm, giữ gạo được lâu dài.
Bảo quản:
Gạo thơm lài sau khi chế biến cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát. Nên sử dụng bao bì kín để bảo vệ gạo khỏi côn trùng và giữ được hương thơm đặc trưng của nó. Độ ẩm của gạo sau khi chế biến không được vượt quá 14%, giúp duy trì chất lượng gạo trong thời gian dài.
