Đặc điểm của gạo lứt tím than
Gạo lứt tím than có hương vị thơm ngon, dẻo và mềm hơn so với nhiều loại gạo khác. Một trong những yếu tố giúp nó nổi bật là màu sắc tự nhiên đến từ anthocyanin – đây là một loại chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Nhờ vào đặc điểm này, gạo lứt tím than không chỉ tạo nên món ăn hấp dẫn mà còn là nguồn cung cấp dinh dưỡng dồi dào.
1. Chuẩn bị giống và đất trồng
- Chọn giống: Lựa chọn giống lúa tím than chất lượng cao, phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng địa phương. Ví dụ, bà Lê Thị Thanh Nga ở Quảng Nam đã thử nghiệm và chọn lọc các giống lúa tím than từ Sóc Trăng, Điện Biên và Nghệ An để trồng trên cánh đồng của mình.
- Xử lý giống: Ngâm hạt giống trong nước ấm khoảng 12-24 giờ để kích thích nảy mầm, sau đó để ráo trước khi gieo.
- Chuẩn bị đất: Chọn đất phù sa, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt. Cày xới, làm phẳng mặt ruộng và bón lót phân hữu cơ hoặc phân chuồng đã qua xử lý.
2. Gieo trồng
- Gieo mạ: Gieo hạt đã nảy mầm ở luống ẩm ướt. Khi mạ cao 15-20 cm (khoảng 20 ngày tuổi), có thể cấy xuống ruộng.
- Cấy lúa: Cấy cây mạ theo mật độ 25-30 khóm/m² để đảm bảo độ thoáng cho cây lúa phát triển.
- Thời vụ: Tùy khu vực, gieo trồng vào hai vụ chính: vụ xuân (tháng 2-3) và vụ mùa (tháng 7-8).
3. Chăm sóc lúa
- Tưới nước: Duy trì mực nước ruộng khoảng 5-7 cm. Sau giai đoạn lúa trổ bông, rút bớt nước để tạo điều kiện thu hoạch thuận lợi.
- Bón phân: Sử dụng phân hữu cơ hoặc phân NPK cân đối theo từng giai đoạn: bón lót (sớm), bón thúc (trước khi trổ bông).
- Kiểm soát sâu bệnh: Theo dõi và phòng ngừa các bệnh phổ biến như rầy nâu, sâu cuốn lá. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học để giảm ô nhiễm môi trường.
4. Thu hoạch
- Thời điểm: Lúa tím than thường chín sau 120-130 ngày. Thu hoạch khi 80-90% hạt trên bông đã chín, tránh để hạt bị rụng.
- Quy trình thu hoạch: Gặt lúa, bó thành bó nhỏ và phơi nắng nhẹ từ 1-2 ngày. Tuốt lúa và chuyển ngay vào phơi hoặc sấy để tránh ẩm mốc.
- Sơ chế: Lúa được bóc vỏ trấu bằng máy để cho ra hạt gạo lứt tím than, giữ nguyên lớp cám giàu dinh dưỡng.
5. Bảo quản
- Phơi khô: Hạt gạo lứt tím than được phơi đến độ ẩm khoảng 12-13%.
- Đóng gói: Đóng kín trong bao bì kín khí, bảo quản nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp.
Quy trình này đòi hỏi sự tận tâm và kỹ lưỡng để đảm bảo hạt gạo lứt tím than đạt chất lượng cao nhất, đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng chú trọng sức khỏe.
6. Thời gian sử dụng
Gạo lứt tím than có thể được bảo quản lâu hơn so với gạo trắng, nhưng cũng cần chú ý đến hạn sử dụng. Nên sử dụng hết trong vòng 6 tháng để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng.
